Bełżec - brama do Galicji
Przez ponad 100 lat Bełżec byl miejscowościa graniczną,gdyż leżał tuż przy granicy austriacko - rosyjskiej.Tu bylo przejscie graniczne i komora celna.Mimo,że od tego czasu minęło już 90 lat ,to w dalszym ciągu wyraźnie widać jest architektoniczne piętno obcych wzorów w miejscowej architekturze.Licznie tu zachowane domy drewniane mają wciąż czytelny wpływ tzw. Alpenstillu.Ciekawostką jest to,że na terenie obecnej gminy Bełżec jedna wieś ,Chyże , była już w Kongesówce.Łatwo zauważyc odbicie tego w miejscowej zabudowie,innej od tej galicyjskiej w Bełżcu.Bełżec,dziś wieś miał w swej historii epizod miejski,gdy w XVI wieku próbowano tu ulokowac miasto.Wnet jednak miasto Bełżec przegrało handlową konkurencję z Narolem i Tomaszowem Lubelskim .Bełżec w swej kilkuwiekowej historii miewał lepsze i gorsze czasy,tak,jak cała Rzeczpospolita,ale te naprawdę złe nastapiły w czasie II wojny światowej,gdy Niemcy założyli tu obóz zagłady ,najpierw dla Cyganów,a potem Żydów.Ogółem zginęło w nim ponad pół miliona osób,w tym 1500 Polaków,śmiercią ukaranych za pomoc w ukrywaniu Żydów.Pod koniec wojny Niemcy obóz zlikwidowali,a na jego miejscu posadzili las.Dziś na jego terenie znajduje się monumentalny pomnik ,wybudowany za fundusze polskie,żydowskie i amerykańskie.Wiele osób tylko przejeżdża przez Bełżec,nie zatrzymując sie tu.A to błąd.Miejscowość i okolica są wymarzonym miejscem na krótszy,czy dłuższy wypoczynek.Zachowało się tu wiele cennych zabytków,jak drewniana cerkiew z 1756 roku, stuletni kościół z relikwiami Krzyża świetegoo , w którym równocześnie przebywali kardynałowie Wojtyła i Wyszyński oraz wiele krzyży przydrożnych, w tym krzyż postawiony na dawnej granicy zaborów.Wśród zabudowy mieszkalnej w dalszym ciągu dominują stylowe domy,zarówno w Bełżcu,jak i okolicznych wsiach.Milośnicy militariów moga wybrać się do wsi Szalenik Kolonia,gdzie na wzgórzu znajduje się jeden z bunkrów tzw. linii Mołotowa,czyli pasa umocnień wybudowanych wzdłuż sowiecko - niemieckiej linii demarkacyjnej w latach 1940-41. Do tych wszystkich turystycznych atutów gminy Bełżec trzeba dodać jeszcze przepiękne widoki ze wzgórz Roztocza malownicze zbiorniki wodne na rzece Krynicy,ciekawe dziedzictwo kolejowe,cenne pomniki przyrody oraz sieć znakowanych szlaków pieszych i rowerowych.
