Kruszyna (kościelec, borowno, nieznanice, chorzenice)
Wycieczka rowerowa może być nie tylko zwykłą przejażdżką, ale też lekcją kultury i historii. Do takich z pewnością należy wyprawa do Kruszyny. Tym razem tereny poza jurajskie, aczkolwiek równie interesujące, a przy okazji mniej wymagające 😉 sama droga do trudnych nie należy, jednak 65 km może stać się uciążliwe, zwłaszcza w powrotnej drodze z większością trasy z niby łagodnymi, ale długimi podjazdami, zwłaszcza po asfaltowych drogach w pełnym słońcu <a pogoda pod tym względem dopisała>.
Jedziemy w kierunku północnym przez dzielnicę Wyczerpy, dalej wjeżdżamy w Mariankę, Karolinę. Mijamy aeroklub częstochowski z lotniskiem w Rudnikach, który jest stowarzyszeniem lotniczym, którego głównym celem jest popularyzacja lotnictwa i aktywność lotnicza jego członków. Aeroklub zrzesza pasjonatów samolotów, szybowców, paralotni, mikrolotów, modeli i skoków spadochronowych. Tutaj chwila zwątpienia, bo daleka widać ścianę deszczu i błyskawice. Zaczynamy rozważać gdzie też się to wszystko kieruje.
Ostatecznie nieustraszeni wyruszamy w stronę Kościelca, gdzie zupełnie niespodziewanie można odnaleźć klasycystyczny dworek Wereszczyńskich, w którym obecnie mieści się przedszkole. Dworek został wybudowany w XIX wieku na fragmentach budowli z XVII wieku. Otoczony był on niegdyś parkiem i stanowił siedzibę ostatnich dziedziców tej miejscowości – Wereszczyńskich. To w nim przyszła na świat wybitna malarka, zamieszkała w Częstochowie – Wanda Wereszczyńska. Miały tutaj miejsce trzy wizyty papieskie w drodze do Częstochowy. Pamiątką tych wydarzeń jest pomnik Jana Pawła II z 1994 roku, wykonany przez Jerzego Kędziorę, częstochowskiego rzeźbiarza, słynącego z balansujących na linach rzeźb.
Dalej trochę lasu, trochę szutrowych ścieżek <które bardzo lubię>. I tak dojeżdżamy do Borowna, gdzie zaczynamy znów kontemplować chmury :] i kierunek ich wędrówki. W końcu dochodzimy do wniosku, że skoro już tutaj dotarliśmy, to bez sensu rezygnować z dalszej drogi. Ale najpierw podziwiamy stawy i tajemniczy budynek, który wydaję się mieć za sobą jakaś dłuższą historię … <zaczęło mnie zastanawiać, czy to przypadkiem nie jest zachowana część zniszczonego pałacyku lub jeden z budynków kompleksu dworskiego, zwłaszcza, że poza samą budowlą, jej otoczenie ze stawami również nasuwa takie myśli, ale ta kwestia pozostaje otwarta … >. Kościół św. Wawrzyńca w wersji oglądanej obecnie pochodzi z XIX wieku i nie jest uznawany za obiekt przedstawiający wartość zabytkową, a został on tych wartości pozbawiony właśnie dzięki przebudowom.
Ruszamy dalej niebieskim szlakiem rowerowym. Jadąc ulicą po lewej stronie można przyuważyć kolumnę samotnie stojąca w polu. Jak okazuje się ona również posiada swoją zacną historię. Pytanie: „dlaczego takie miejsce?” i tutaj dowiadujemy się, że lokalizacja również nie jest przypadkowa. Historia, a właściwie podanie, łączy ze sobą dwie wsie: Borowno i Kruszynę. Niegdyś stał na niej posąg młodzieńca – syna Denhoffa. Jak zwykle chodzi o wielką zakazaną miłość, która kończy się źle, a jednocześnie pokazuje jej duchowy wymiar. A podania głoszą, że: Młodzieniec zakochał się w ubogiej szlachciance z Borowna. Co rzecz jasna nie spodobało się jego ojcu, który zgorszony tym faktem polecił spalenie dworu, zamieszkiwanego przez dziewczynę. Na wieść o śmierci lubej, młodzieniec popełnił samobójstwo, a ojciec poruszony wyrzutami sumienia, postanowił wystawić mu ten właśnie pomnik. Sam natomiast wybudował sobie pustelnię, znaną jako Pustelnia Denhoffa na terenie parku pałacowego.
Kawałek dalej widać już ze szlaku mury otaczające zespół pałacowo – parkowy Denhoffów i gęsty las który szczelnie wypełnia cały teren, docieramy pod bramę i …. Niestety, ale stan sprzed czterech lat nie zmieniony – ta sama brama, a na bramie tabliczka zakaz wstępu, teren prywatny … 😐 więc wielka klapa po raz drugi … <swoją drogą bardzo interesujące, czy tam naprawdę odbywają się jakieś intensywne prace budowlane … przez ten gąszcz nie można dojrzeć nawet kawałka budynku>. Najsmutniejsze jest to, że budynek stanowi jedną z najcenniejszych rezydencji warownych barokowych w Polsce! Została wybudowana w XVII wieku przez Denhoffów, przejęli ją Lubomirscy, po wojnie znajdował się tam m.in. dom dziecka. Po niedokończonej próbie remontu obiekt popadł w ruinę. W 1990 roku odnalazł się potomek rodu Lubomirskich, jednak koszty przerosły chęci. Ostatecznie dwór trafił do rąk rodziny z USA, która podjęła się renowacji. No i ta renowacja tak sobie trwa do dziś i nie wiadomo kiedy należy się spodziewać jakiś widocznych efektów tego przedsięwzięcia. I pomyśleć, że otaczający budynki park był w stylu francuskich … w XIX wieku został przekształcony na charakter bardziej krajobrazowy znajdowała się tutaj oranżeria i prywatny budynek teatralny. Oczywiście obowiązkowo należy pamiętać, że tutaj straszy !!! jak byłam tam wiele lat temu, kiedy wstęp był jeszcze możliwy bez większych przeszkód, to trzeba było przyznać, że naprawdę straszyło …. :[ Inny obiekt godzien uwagi w tej niewielkiej wsi, to masywny kościół św. Macieja Apostoła, wybudowany również przez Denhoffów w XVII wieku. Posiada on charakterystyczną barokową fasadę (gzymsy, woluty, nisze). Wieże mogą być tutaj mylące, ponieważ dobudowane w XIX wieku zasłaniają pierwotna barokowa konstrukcję, dlatego należy uruchomić wyobraźnię wyrzucając je z pola widzenia. Typowy dla baroku jest szczyt centralny z wolutami spływającymi na gzyms. Kruszyna to również miejsce pamięci walk powstania styczniowego oraz II Wojny Światowej. Dlatego tez w centrum Kryszyny przy Urzędzie Gminy można zauważyć obelisk zwieńczony orłami z dwiema płytami pamiątkowymi, czego kontynuację stanowią mogiły poległych. Na tym samym cmentarzu znajduje się również grobowiec Lubomirskich. tutaj złapał nas deszcz, jednak przy tej całej zaduszonej atmosferze okazał się być zbawienny.
Tym razem droga powrotna nie różniła się od przyjazdowej, jednak cztery lata temu postanowiliśmy zajrzeć, nadrabiając trochę drogi, do pobliskich Nieznanic i Chorzenic.
W Nieznanicach znajduje się eklektyczny pałacyk z 1917 roku. w 1995 roku po przetargu pałac miał stać się rezydencją mieszkalną, jednak nie doszło to do skutku. Obecnie znajduje się tam hotel wraz z restauracją Elżbiety Lubert i Gerarda Weydmanna. I niestety, ale fakt ten uniemożliwia zapoznanie się z tym obiektem bliżej, ponieważ ogrodzony jest on murem zza którego widać tylko część budynku, jeśli się dobrze powyciągać. Większą część można obejrzeć od drugiej strony, ale to z kolei wiąże się z przejściem również przez teren prywatny jakiegoś zakładu … pozytywną stroną tej sytuacji jest niewątpliwie to, że dzięki temu pałacyk pracuje na siebie przez co jest zachowany w nienagannym stanie. Tutaj też można zatrzymać się na chwilę odpoczynku i zasilenia sił przy niewielkim stawie.
Dworek w Chorzenicach z ok. 1926 roku z zewnątrz jest łatwo dostępny. Otacza go dość spory zielony teren. Obecnie znajduje się w nim dom dziecka. Jednak wiąże się z nim dość przykra historia z czasów okupacji hitlerowskiej, kiedy znajdował się tutaj posterunek niemieckiej żandarmerii, słynący ze swego bestialstwa. Zginęło tutaj ok. 3000 Polaków i Żydów, co upamiętnia tablica na budynku.
Znów nam się poszczęściło i obyło się bez oberwania chmury, a co ważniejsze bez błyskawic. <Podczas wspomnianej, również rowerowej wyprawy cztery lata temu mieliśmy jeszcze więcej szczęścia, ponieważ dzień później przeszła przez tamte tereny nawałnica z trąbą powietrzną>
