Lębork - ze Szczecina do Gdańska
Z dziennika podróży Michała ( dzień pierwszy ) ze Słupska przez Lębork do Gdańska
Po posiłku w Pizza Hut w Słupsku wyruszamy w dalszą podróż. Następna zaplanowana przerwa w podróży to Lębork.
Lębork
Lębork - miasto powiatowe w północnej Polsce, w województwie pomorskim, położone nad rzeką Łebą i jej dopływem Okalicą. Oddalone o około 80 km na zachód od Gdańska.
Według zapisu pomorskiego kronikarza Restorfa, Lębork był już miastem w 1285 roku.
Dokument z 1341 roku potwierdza nadanie praw miejskich chełmińskich, które Lębork otrzymał z rąk Dietricha Burgaffa von Altenburgha, Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego.
W latach 1310-1454 Lębork należał do państwa krzyżackiego. Po rozpoczęciu wojny 13-letniej, król Kazimierz Jagiellończyk wcielił miasto wraz z Pomorzem Gdańskim do Polski.
W 1455 roku Rada Gdańska przekazała Lębork księciu pomorskiemu Erykowi II.
W 1490 roku Lębork przeszedł w ręce księcia pomorskiego Bogusława X, jako posag jego żony, córki Króla Kazimierza Jagiellończyka. Stan ten trwał do 1637 roku, kiedy po śmierci księcia Bogusława XIV Lębork włączony został do Polski.
W 1773 roku na mocy artykułu IV traktatu rozbiorowego Lębork wcielony został do prowincji Pommern, w której znajdował się aż do marca 1945 roku.
Do Lęborka przybywamy po godz.16 i zatrzymujemy się na rynku. Muzea zamknięte, bo to jeszcze nie sezon turystyczny a więc rozglądamy się, dookoła co możemy zobaczyć. Szereg plansz z fotografiami i opisami zachęcają do zatrzymania się. Jest to „Galeria Jakubów” związana z corocznymi Lęborskimi Dniami Jakubowymi- imprezami kulturalnymi, muzycznymi i religijnymi. Festyn zaczyna się mszą świętą oczywiście w kościele św. Jakuba. Po zapoznaniu się z „Jakubami” idziemy do pobliskiego kościoła –Sanktuarium św. Jakuba Apostoła.
Kościół św. Jakuba
Do jednych z najstarszych, a zarazem najcenniejszych, bo zachowanych w pierwotnym stylu, zabytków miasta należy kościół św. Jakuba. Świątynia ta zbudowana została, jako budowla obronna. Jej budowę datuje się na 1345 rok, lecz nie ma co do tego pewności. Stąd też przyjmuje się przełom XIV i XV wieku za okres powstania kościoła. Jest to orientowana świątynia gotycka zbudowana z cegły o wątku gotyckim. Zbudowana na planie prostokąta z wyodrębnionym od strony wschodniej prezbiterium. Od zachodu znajduje się kwadratowa wieża z głównym wejściem ozdobionym ostrołukowym portalem. Ściany boczne wsparte są przyporami i posiadają duże ostrołukowe okna. Główny korpus kościoła nakryty jest dachem dwuspadowym, dachówką karpiówką ułożoną w koronę. Wnętrze podzielone jest ośmiobocznymi, tynkowanymi filarami na trzy nawy, nakryte sklepieniem gwiaździstym. Wewnątrz barokowy ołtarz, rokokowa ambona i cenne tabernakulum z kości słoniowej. W zakrystii zachowało się unikatowe sklepienie, tzw. kryształowe.
Modlitwa za szczęśliwą podróż, zwiedzenie kościoła i spacer wzdłuż pozostałości murów obronnych oraz przejście obok Baszty Bluszczowej.
Mury obronne
Lębork jest jednym z niewielu miast na Pomorzu, które posiada dobrze zachowane średniowieczne mury obronne. Ich wznoszenie rozpoczęto w 1341 roku, a zakończono około 1363. Ich całkowita długość wynosiła 1220 metrów. Fortyfikacje posiadały 32 baszty i półbaszty, w tym baszty narożne, dwie bramy: Gdańską i Słupską oraz dwie furty. Mur obronny był wysoki na 6 m i nie posiadał blankowania. Mury zbudowane są z cegły o wątku polskim i wedyjskim. Niektóre fragmenty w partiach przyziemnych wzniesiono z granitowych otoczaków.
Baszta Bluszczowa
Niezwykle cennym, bo zachowanym w pierwotnym stylu zabytkiem miasta jest baszta narożna zwana Basztą Bluszczową i będąca integralną częścią miejskich murów obronnych. Zbudowana została w czasie wznoszenia miejskich fortyfikacji, czyli około 1363 roku. Jej nazwa wywodzi się stąd, że porastał ją gęsty bluszcz. Zimą 1855 roku bluszcz w skutek ostrych mrozów wymarzł. Odtąd pozostała tylko nazwa...
Konstrukcja tej baszty odbiega od pozostałych baszt wchodzących w skład średniowiecznych miejskich obwarowań. U swej podstawy baszta jest czworoboczna. Od drugiej kondygnacji jej kształt zmienia się na ośmioboczny. Przykryta jest spiczastym dachem krytym dachówką. Dach zwieńczony jest czopem z miedzianą kulą. Elewację stanowi charakterystyczny dla lęborskich fortyfikacji wzór cegieł zwanych zendrówkami, których ciemny kolor wyróżnia się, tworząc motywy graficzne
Dalej udajemy się w kierunku Zamku Krzyżackiego przechodząc obok Domu Młynarza i Młyna.
Zamek Krzyżacki
Do najstarszych zabytków Lęborka należy również część zamku krzyżackiego wzniesionego w południowo wschodnim narożniku miasta lokacyjnego. Zamek istniał już w 1363 roku i był siedzibą Dytrycha von Loupheima pierwszego krzyżackiego wójta Lęborka, który rozpoczął długi okres funkcjonowania wójtostwa lęborskiego podległego komturii gdańskiej. Zachowany do dzisiaj budynek to dom zakonny - drugi co do wielkości w ówczesnym państwie krzyżackim. Jednakże wielokrotne przebudowy dokonywane w czasach późniejszych zniekształciły pierwotny wygląd zamku. W ścianie południowej zachowały się zarysy ostrołukowych okien i blend. Charakterystycznymi elementami są także gotyckie schodkowe szczyty i wbudowana w 1575 roku w północną część zamku kwadratowa klatka schodowa w kształcie wieży. Dziś zamek jest siedzibą Sądu Rejonowego.
Młyn i Dom Młynarza
W obrębie dawnego przedzamcza, z XIV-XV w. Spichlerz solny Na dawnym przedzamczu, z XVI w. obecnie siedziba zboru zielonoświątkowców.
Po spacerze dookoła zamku udajemy się pod budynek Muzeum (jest już nieczynne) odkrywając ciekawą informację o mieszkańcu Lęborka Paulu Nipkow.
Wynalazca z Lęborka
Na frontowej ścianie budynku Muzeum przy ul. Młynarskiej 14/15 wisi tablica pamiątkowa, która informuje, że tutaj w 1860 roku urodził się twórca telewizji.
Paul Nipkow. Paul Nipkow urodził się 22 sierpnia 1860r. w rodzinie mistrza piekarskiego Fryderyka Nipkowa i Teresy z d. Magdalińskiej. P. Nipkow ukończył w Lęborku szkołę podstawową, potem męskie progimnazjum, a następnie gimnazjum w Wejherowie. Po maturze w 1882r. rozpoczął studia na Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma w Berlinie.
Młody Nipkow prowadził badania nad przyrządem, który miał przesłać obraz na odległość. 6 stycznia 1884r. złożył w berlińskim Urzędzie Patentowym dokumenty wraz z prototypem mechanizmu. 15 stycznia 1885r. otrzymał patent na urządzenie, które umożliwiało przekazywanie obrazu na odległość. Do roku 1923 był jedynym właścicielem urzędowo potwierdzonego wynalazku telewizyjnego, tzw. tarczy Nipkowa. W styczniu 1936r. otwarto pierwszą publiczną stację telewizyjną “Fernsehsender Paul Nipkow.”
Paul Nipkow, od 1935r. Doktor honoris causa uniwersytetu we Frankfurcie nad Menem, do śmierci w 1940r. mieszkał w Berlinie, gdzie został pochowany. Był żonaty, miał 3 córki i 3 synów.
W lęborskim Muzeum znajduje się sala Paula Nipkowa wyposażona w sprzęty z epoki i pamiątki związane z historią telewizji.
Z rynku udajemy się na spacer uliczkami Staromiejską i Mikołaja Reja oglądając mieszczańskie kamieniczki w stylu secesyjnym z przełomu XIX i XX wieku.
Do Gdańska dotarliśmy po godz. 20. Dostaliśmy domek holenderski. Ma salon z kuchnią, łazienkę i toaletę i jeszcze jeden pokój. Jest fajnie. Poszliśmy spać ok.godz. 23 gdyż jutro zaczynamy rejs po wodzie i trawie na Kanale Elbląskim na trasie Elbląg-Ostruda.
Michał Krajnik
