Słupsk - ze Szczecina do Gdańska

Z dziennika podróży Michała- dzień pierwszy:

Wyjechaliśmy o godz.7: 00 w kierunku Słupska. Przed Słupskiem zrobiliśmy postój na leśnym parkingu. Zagotowałem wodę na dwa kubki spaghetti i na kawę dla dziadziusia. Przybyliśmy do Słupska o godz.13: 30. Samochód zaparkowaliśmy przed Sądem Okręgowym) i poszliśmy zwiedzać miasto. Spacerkiem przez park Chopina przy Bulwarze ks. Jerzego Popiełuszki nad rzeką Słupią mijamy pomnik Fryderyka Chopina:

Pomnik Fryderyka Chopina - skwer przy ulicy Kilińskiego odsłoniętywe wrześniu 1976 r. Pomnik ustawiony na skwerze przy ul. Jana Kilińskiego na tle średniowiecznych murów obronnych miasta i gotyckiego, ponorbertańskiego kościoła Św. Mikołaja (obecnie Biblioteka Miejska im. Marii Dąbrowskiej), jest dziełem światowej sławy rzeźbiarza Mieczysława Weltera. Metalową postać wielkiego kompozytora odlano w Zakładzie Doskonalenia Zawodowego w Słupsku. Odsłonięcie pomnika nastąpiło we wrześniu 1976 r. i zbiegło się z inauguracją 10 Festiwalu Pianistyki Polskiej.

Mijając stare resztki murów obronnych, przechodząc obok Biblioteki Miejskiej im.Marii Dąbrowskiej (dawny gotycki kościół norbertański św. Mikołaja) dochodzimy do Baszty Czatownic:

Kościół św. Mikołajato druga pod względem wieku świątynia Słupska.Dokładna data powstania nie jest znana.Obecnie mieści się w nim Biblioteka Miejska.Kościół św. Mikołaja został ufundowany przez księżną Anastazję, żonę Bogusława I. Był to obiekt przyklasztorny sióstr norbertanek, pierwsza świątynia parafialna po lewej stronie Słupi. Kościół jest budowlą gotycką, odbudowaną po licznych jej perypetiach w połowie XX wieku. Wyróżnia go wysmukła wieża od strony zachodniej, zwieńczona sterczynami. Warto zwrócić też uwagę na portal z dużym oknem i ściany zdobione fryzem.

Mury obronny przy ul. Władysława Jagiełły wzniesiono we wcześniejszej fazie budowy, tj. w latach 1348 - 1385. Ma on wendyjskie wiązanie cegieł, a fundamenty wykonano z kamiennych głazów. Mur zwęża się ku górze, jego grubość osiąga 1 m, a najwyższe zachowane partie liczą 6, 5 m wysokości. W odstępach, co 15 - 30 m znajdowały się prostokątne baszty, otwarte od strony miasta. Ich wymiary 6, 5 m x 2, 8 m, grubość ścian 1 m do 1, 6 m, wysunięcie przed lico muru około 0, 6 m. We wnętrzach baszt zachowane są obsadzki międzykondygnacyjne, a nad nimi zazwyczaj po dwa otwory strzelnicze.

Baszta Czarownic, podobnie jak przyległe odcinki murów, powstała w latach 1410 -1415. Mur nad Słupią, prawdopodobnie ze względu na podmokłe podłoże, posiadał widoczne w dolnych partiach łuki konstrukcyjne, wsparte dołem na kamiennym fundamencie. Lico zewnętrzne muru pionowe, a od wewnątrz widoczna jest odsadzka mieszcząca niegdyś ganek strzelniczy.

Baszta Czarownic założona jest na rzucie półkola wysuniętego poza linię muru zewnętrznego. Od strony miasta prostokątna część baszty wystaje również poza lico muru, od tej strony dawniej była ona otwarta, obecnie całkowicie przeszklona. Dolna kondygnacja baszty była sklepiona, a trzy górne miały drewniane stropy. Baszta Czarownic obecnie przykryta jest zrekonstruowanym hełmem stożkowym, odciętym od strony starówki. W elewacji wschodniej znajduje się kilka prostokątnych wąskich otworów umieszczonych w trzech kondygnacjach.

W XVII w. basztę tą przebudowano na cele więzienne i przetrzymywano tu kobiety posądzone o czary - stąd wywodzi się jej nazwa.

Jak wynika z kronik z XVII w. w Słupsku odbywały się wówczas liczne procesy o czary kończące się najczęściej spaleniem obwinionej na stosie. Ostatnią z ofiar uznaną za „czarownicę" była mieszkanka Słupska Trina Papisten, spalona w 1701 r. W XIX w. Basztę użytkowano jako magazyn, a następnie adaptowano na cele mieszkalne. Uszkodzona w czasie działań wojennych w marcu 1945 r. została zabezpieczona, a następnie w latach 1971 -1975 odbudowana i zaadaptowana dla potrzeb wystawienniczych.

Udajemy się do znajdującej się tam Galerii na wystawę prac Anne Marie Frascoli. Są to obrazy, fotografie powstałe metodą przeplatania - ciekawe efekty.Spróbuję wykonać podobne po powrocie z wycieczki. Szukamy czarownic, ale dawniej robili to dokładnie. Ostatnia Trinę Papisten spalono tu w 1701 r. Jedyna, jaka spotkaliśmy to ta na szczycie dachu wieży, ale jakaś taka mizerna.

Udajemy się następnie brzegiem rzeki mijając kamień upamiętniający, Ks. Jerzego Popiełuszkę.Tablica pamiątkowa zamazana farbą. Ile trzeba głupoty i braku elementarnych cech człowieka, aby zdobyć się na takie zbezczeszczenie pamięci o innym człowieku.

Zbliżamy się do kościoła Najświętszej Marii Panny. Tablice przed kościołem zachęcają do chwili modlitwy i zadumy a piękno wnętrza kościoła pokazują fotografie.

Kościół Mariacki. Gotycki, trójnawowy, wybudowany w II poł. XIV w. obiekt, rozbudowany w r. 1500. Częściowo zniszczony w czasie II Wojny Światowej, odbudowany w 1948 r. W 2003 r. na wieży kościelnej zrekonstruowano hełm z iglicą.

Wyposażenie wnętrza: ołtarz główny współczesny, typu architektonicznego; przy ścianie wschodniej nawy północnej umieszczona została późnogotycka grupa „Ukrzyżowanie" z początku XVI w, w jej skład wchodzą rzeźby przedstawiające Chrystusa Ukrzyżowanego, Matkę Boską Bolejącą oraz trzech aniołów z atrybutami męki pańskiej (drewno polichromowane, złocone), twórcą dzieła był prawdopodobnie mistrz Paweł z Gdańska; przy ścianie wschodniej nawy południowej znajduje się ołtarz wczesnobarokowy, typu architektonicznego, rzeźbiony, polichromowany, w retabulum współczesny obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej; na ścianie południowej umieszczono dwa epitafia barokowe, drewniane, bogato rzeźbione i polichromowane - Szymona Schoedera z 1671 r. z obrazem „Upadek pod krzyżem" i drugi z drugiej połowy XVII w. z obrazem przedstawiającym „Ukrzyżowanie" oraz rodzinę zmarłego, oba obrazy olejne na desce.

Do cenniejszych zabytków świątyni należy późnorenesansowa ambona, wykonana w latach 1609 - 1630 przez snycerza słupskiego Pawła Waltersdorfa, z fundacji cechu bursztynników (w 1643 r. cech ten liczył 43 członków). Ambona pokryta jest płaskorzeźbami, bogato ornamentowana, polichromowana i złocona. Wejście na ambonę ujęte portalem (w drzwiach zamek z 1609 r.). Wspaniałe, pierwotne zwieńczenie ambony, tzw. bursztynowa korona z pierwszej połowy XVII w, zostało wywiezione w czasie II wojny światowej. Zwracamy również uwagę na piękne wieloramienne świeczniki wiszące, barokowe z XVIII w. i neorokokowe z XIX w. oraz liczne lichtarze barokowe XVII- XVIII w. i późniejsze z XIX w. jedno i wieloramienne.

Z Kościoła NMP. Udaliśmy się w kierunku Zamku Książąt Pomorskich. Na dziedzińcu wita nas ładny pomnik Bogusława X Wielkiego (1454-1523), Księcia Pomorza, Kaszubów i Wenedów. Na tablicach są napisy „ 21 maja 1497 r. Bogusław X z drużyną Pomorzan wypływa z Wenecji do Ziemi Świętej by walczyć w obronie Grobu Pańskiego” oraz „Rok 1515 Bogusław X nadaje rodom: Jutrzenka, Zmuda, Malotka, Reszka, Panek oraz Chamier wieś Trzebiatkowa k/Bytowa .Wchodzimy do muzeum.

Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku to instytucja, której początki sięgają roku 1924. Obecnie mieści się ona w zabytkowym kompleksie, w którego skład wchodzą:

1. Zamek Książąt Pomorskich zbudowany w XVI wieku przez księcia Bogusława X z rodu Gryfitów. Prezentowane są tu następujące wystawy stałe:

1. „Skarby książąt pomorskich”,
2. „Sztuka dawna Pomorza od XIV do XVIII wieku”,
3. „Salon sztuki współczesnej”,
4. „Twórczość plastyczna Stanisława Ignacego Witkiewicza – Witkacego (1885-1939)”. Muzeum Pomorza Środkowego posiada największą kolekcję obiektów związanych z tym niezwykłym artystą!

Na zamku znajduje się także sala wystaw czasowych, a jego podziemiach działa restauracja Anna de Croy.

2. Młyn Zamkowy z pierwszej połowy XIV wieku. Znajdują się tu następujące wystawy:

1. „Dawne grupy regionalne Pomorza”,
2. „Korzenie kulturowe współczesnych Pomorzan”,
3. „Słupskie wzory zdobnicze w ceramice i hafcie”.

W budynku Młyna działa także Galeria Bursztynowa oferująca piękną i niecodzienną biżuterię oraz pamiątki.

W salach na parterze oglądamy „skarby książąt pomorskich po ostatnich przedstawicielach rodu Gryfitów - księżnej Annie Croy i jej synu Księciu Erneście Croy. Sarkofagi to sarkofag Ks. Anny de Croy w formie trumny wsparty na wspaniałych gryfach oraz sarkofag ks. Ernesta Bogusława de Croy w formie trumny wsparty na lwach i gryfach. W drugiej Sali obicia trumienne, płaszcz i kołpak z aksamitu i wiele innych przedmiotów. W dalszych salach dawna sztuka Pomorza od XIV – XVIII wieku. Rzeźby, figury, ołtarze zebrane i przeniesione z miejsc sakralnych Pomorza środkowego, militaria i meble pałacowe oraz największa w Polsce i na świecie kolekcja dzieł Stanisława Ignacego Witkiewicz- Witkacego Kolekcja w muzeum to 233 prace, wśród których dominują portrety malowane pastelami na papierze.

Przechodzimy do zwiedzania Młyna Zamkowego a w nim „Dawną i współczesną sztukę i rękodzielnictwo ludowe na Pomorzu Środkowym”. Wystawy prezentują sztukę kowalstwa artystycznego, tkaniny, ceramikę, meble, zdobione sprzęty gospodarstwa domowego, rzeźbę i malarstwo.Co tu pisać- to trzeba zobaczyć!.

Po skończonym zwiedzaniu w parku żegna nas Mistrz Jan Kiliński a my udaliśmy się Centrum Handlowego gdzie zjedliśmy pyszną pizzę przed dalszą podróżą do Lęborka.

Michał Krajnik