Tydzień Pieniński cz.9 - Czarna Góra (Zagroda Korkoszów) - Trybsz - Przełom Białki i Frydman ... objazdowo autem

Zagroda Korkoszów w Czarnej Górze, Fasola na Szlaku

Cz.9 z naszego tj.żony , mojego i naszego 3 latka pobytu tygodniowego w Pieninach

Dzień : 16.08.2018

Zagroda Korkoszów w Czarnej Górze, Fasola na Szlaku

9 część zarazem ostatnia wczasowa przygoda naszej trójki . Tego dnia wpierw skoczyłem sobie na Trzy Korony , a jakąś godzinę po powrocie ruszyliśmy w pełnym składzie w naszą ostatnią wycieczkę po okolicy .
Wystartowaliśmy wiadomo ze Sromowiec Wyżnych ... pierwszym punktem naszej objazdowej wycieczki była wieś Czarna Góra i tamtejszy skansen Zagroda Korkoszów . Naprawdę bardzo fajne miejsce na uboczu ... My tam lubimy takie klimaty skansenów . Nawet naszego 3 latka coś zainteresowało (szczególnie łóżka i łóżeczka 🙂 , bo z reguły takie miejsca jak na razie nic a nic go nie interesowały . Szło bez problemu zajrzeć do każdego zakamarka zagrody łącznie ze strychami i wychodkiem 😁
Zdjęcia bez problemu szło robić (bez lampy) , bo nie jednokrotnie był zwyczajny zakaz robienia zdjęć jak gdzieś coś zwiedzaliśmy lub była dodatkowa opłata . Bilet wstępu to raptem 6zł dorośli i bodajże 4zł dzieci od 7roku życia . Mieliśmy też chęć zobaczyć pobliski skansen w podobnym stylu w Jurgowie lecz tam niestety trwał remont więc był nieczynny .
=================================
Zagroda Korkoszów w Czarnej Górze — Muzeum Kultury Ludowej Spisza jest własnością Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem (dar rodziny Korkoszów)”,” które w latach 1981–1983 dokonało remontu konserwatorskiego całego obiektu i urządziło tu filę muzealną*. *Najstarsze budynki zagrody wzniesione zostały przez Alojzego Chyżego pod koniec XIX w. W 1919 r. budynek mieszkalny oraz gospodarczy rozbudowano (m.in. postawiono boisko i owczarnię). W latach 30. XX w. zagroda wzbogaciła się o murowaną stajnię”,” wozownię i chlew”,” a w starej drewnianej stajni urządzono kierat. Ekspozycja - wykorzystująca oryginalne wyposażenie oraz przedmioty użytkowe”,” uzupełniona sprzętami z Czarnej Góry - prezentuje spiskie gospodarstwo chłopskie z przełomu XIX i XX.
================================
Następnym punktem naszej objazdowej wycieczki była wieś Trybsz i Kościół Rzymskokatolicki pw. Św. Elżbiety (Drewniany gotycki z XVI w.)
Mały lecz jakże urokliwy w środku jak i na zewnątrz kościółek . Wstęp darmowy , można tez bez problemu robić zdjęcia pod jednym warunkiem - na wyłączonej lampie ...
===============================
Kościół św. Elżbiety w Trybszu powstał zapewne w 1567 r. Jest to budowla wzniesiona w konstrukcji zrębowej, ściany pokryte są gontem i wzmocnione lisicami. Podczas prac remontowych w 1924 r. rozebrano izbicową wieżę i zakrystię. Wewnątrz na ścianach i stropach znajduje się późnobarokowa polichromia z 1647 r. przedstawiająca wyobrażenia świętych. Na uwagę zasługuje scena Wniebowzięcia i Koronacji Matki Boskiej na stropie prezbiterium, namalowana na tle Panoramy Tatr. Z dawnego wyposażenie zachowało się niewiele zabytków, większość została przeniesiona do nowego, murowanego kościoła parafialnego.
==============================
Potem mieliśmy jechać prosto do miejscowości Frydman .... na szczęście tuz przed miejscowością trafiliśmy na coś o czym wcześniej nie wiedzieliśmy ... a mianowicie na Rezerwat Przełomu Białki .
Miejsce znane na całym świecie jak się okazuję , albowiem to tu znaleziono najstarszy w świecie bumerang wykonany z kości mamuta 🙂
Miejsce godne polecenia jest jaskinia , są groty i ...
... i oczywiście dużo wody i kamyczków , które najbardziej ucieszyły naszego małego wędrowca 🙂
==============================
Rezerwat przyrody Przełom Białki
Rezerwat obejmuje krótki przełom rzeki Białki, pomiędzy skałkami Kramnicą (688 m n.p.m., wysokość względna 65 m) na prawym brzegu i Obłazową (670 m n.p.m., wysokość względna 47 m) na lewym. Prócz tych dwóch większych skał występują jeszcze dwie mniejsze (m.in. Okrągła Skałka). Formalnie rzecz biorąc rezerwat należy do dwóch mezoregionów geograficznych: Kramica znajduje się w Pieninach Spiskich, Obłazowa w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej. Granicą między tymi mezoregionami jest Białka. Faktycznie jednak obydwie te skały są tego samego pochodzenia i stanowiły kiedyś jeden masyw, zostały rozcięte przez Białkę, która utworzyła w nich przełom o szerokości 100 m. Jej koryto wyścielone jest przyniesionymi z Tatr i obrobionymi podczas tego transportu otoczakami granitowymi. Po raz pierwszy utworzono tutaj rezerwat przyrody w 1931 na powierzchni 7,5 ha, w 1959 potwierdzono jego status prawny, zwiększając powierzchnię do 8,51 ha. Rezerwat utworzono ze względu na wielkie walory przyrodnicze, krajobrazowe i naukowe tego miejsca. Występuje tutaj reliktowa roślinność naskalna i zabytki archeologiczne
Skały zbudowane są z białych wapieni krynoidowych i czerwonych wapieni bulastych poprzetykanych ceglastoczerwonymi marglami. Występują w nich 3 jaskinie: Jaskinia Obłazowa, Schronisko w Obłazowej I i Schronisko w Obłazowej II[2]. Podczas badań archeologicznych prowadzonych w latach 1985-92 w Jaskini Obłazowej odkryto ślady człowieka z różnych epok: od środkowego i górnego paleolitu po średniowiecze. Są to najstarsze ślady człowieka w Pieninach – pochodzą sprzed 40 tys. lat. Podczas badań prowadzonych w latach 1989-1995 w jaskini znaleziono m.in. dobrze zachowany, pochodzący sprzed 30 tys. lat bumerang z ciosu mamuta, jest to najstarszy bumerang na świecie. Znaleziono także szczątki zwierząt z owego okresu, m.in: nosorożca włochatego, lwa jaskiniowego, hieny jaskiniowej. Wejście do jaskini jest zamknięte. Ponadto na ścianach Obłazowej widoczne są skamieniałości, głównie amonity jurajskie.
W rezerwacie występuje bogata flora. Naliczono tutaj 105 gatunków roślin wapieniolubnych i liczne gatunki górskie, w tym aż 10 gatunków alpejskich, które przybyły tutaj z Tatr z wodami Białki.
==============================
Ostatnim przystankiem naszej objazdówki była miejscowość Frydman znajdująca się na skrajnym brzegu Jeziora Czorsztyńskiego . Miejsca z którego rozpościerają się widoki m.in na szczyty Gorców jak i Pienin ...
Naszego malca najbardziej ucieszył oczywiście punkt związany z wodą ... a mianowicie wał wodny z którego mieliśmy widoki na sporą część Jeziora Czorsztyńskiego , okoliczne miejscowości , jak i na wiele szczytów gór w okolicy .
Pokręciliśmy się tez wokół Zabytkowego Kasztelu , który jak dla mnie był w kiepskim stanie . Mimo wszystko szkoda iż nie jest udostępniany do zwiedzania ... choć podobno nie ma czego żałować , albowiem jak wieść niesie w środku wygląda jeszcze gorzej aniżeli na zewnątrz . Pokręciliśmy się też wokół Kościół Rzymskokatolicki pw. św. Stanisława , który trzeba przyznać z zewnątrz bardzo dobrze się prezentuje ....
Kiedyś musimy jeszcze raz tam zawitać i pozwiedzać piwnice winne ...
===============================
Kasztel - Frydmański dwór obronny, zwany też nader często kasztelem, powstał pod koniec XVI wieku. Fundatorem i budowniczym był Jerzy Horvath, ówczesny węgierski władca tych ziem. Kasztel służyć mu miał jako letnia rezydencja. W późniejszych okresach nie restaurowany obiekt niszczał. Wspaniały renesansowy charakter budowli został zatracony w wyniku nieprzemyślanej przebudowy z początku XX wieku. Wtedy to kasa zapomogowa z Kieżmarku odebrała za długi kasztel Aladarowi Salamonowi i wystawiła na sprzedaż. Nabył go ksiądz Józef Noworolski. Właśnie w wyniku przeprowadzonej przez niego przebudowy, zniszczona została renesansowa attyka oraz portal wejściowy. Kasztel, mimo wszystkich niefortunnych przekształceń stanowi jeden z ciekawszych tego typu obiektów w Polsce. Zbudowany zasadniczo na planie prostokąta, choć burzą ten schemat nieco dwie tylne, narożne pseudobaszty. Od frontu z kolei, narożniki zdobią wykusze. Dziś dwór jest własnością prywatną krewnych księdza Noworolskiego i nie jest udostępniany do zwiedzania.
---------------------------------------------------------
Kościół parafialny we Frydmanie został wzniesiony na przełomie XIII i XIV wieku. Można przypuszczać, że fundatorem był któryś z ówczesnych starostów spiskich. W latach 1587-1640 był on w posiadaniu protestantów, którzy objąwszy większość świątyń na Spiszu i we Frydmanie, musieli zapewne dodać wiele ze swej strony. Należy sądzić, że zmienił się wówczas wystrój i z tego okresu pochodzi nadbudowa wieży, zakończona renesansową attyką. Pierwotnie w XVI wieku ściany utrzymane były w kolorze kremowym a po przebudowie nawy, do ścian dostawiono sześć półfilarów malowanych na jasnoniebiesko. Po powrocie katolicyzmu na Zamagórzu, tym razem katolicy, nie uznali wszystkiego co pozostało po protestantach za przedmiot kultu religijnego. Usunęli wtedy z kościoła wszystko, co miało charakter niekatolicki, starając się przywrócić kościołowi pierwotny wygląd. Kościół musiał w okresie XVI - XVII wieku posiadać polichromię na sklepieniu prezbiterium nad ołtarzem głównym. Co jednak przedstawiała trudno jest jednoznacznie określić. Zasadniczy kształt Kościoła nie uległ zmianie, ale jego wyposażenie zmieniało się nieraz gruntownie. W 1683 roku odnowiono wnętrze kościoła, ale na czym ono polegało trudno jest ustalić. Można ją łączyć jednak z osobą Króla Jana III Sobieskiego, który wracając z wyprawy wiedeńskiej ofiarował kościołowi złoty krzyżyk wysadzany brylantami. Kościół wyposażony został w tym okresie w cztery ołtarze: Główny - św. Stanisława, dwa Matki Bożej i św. Mikołaja. Ponadto w roku 1693 otoczono plac kościelny drewnianym parkanem. W czasie pożaru, jaki miał miejsce we Frydmanie w 1708 roku w znacznym stopniu został uszkodzony kościół parafialny.
Skutki tego pożaru były widoczne jeszcze przez 50 lat - do 1751 roku, kiedy parafię objął ks. Michał Lorencs. Musiał on włożyć wiele trudu w odrestaurowanie i wyposażenie świątyni. Dzięki jego staraniom w świątyni dokonano szeregu zasadniczych zmian, które najbardziej zaważyły na obecnym wyglądzie wnętrza. Kościół otrzymał jednolite wyposażenie snycerskie, wzniesiono dzwonnicę oraz mur z bramkami otaczający cmentarz. Sprawiono nowe dzwony i sygnaturkę. Ks. Michał Lorencs ufundował murowaną kaplicę p.w. Matki Bożej Karmelitańskiej. Pierwszą jego inwestycją była przebudowa sklepienia nawy głównej, także i wieży, która otrzymała nową drewnianą hurdycję i nowy dzwon zegarowy przelany ze starszego w 1764 roku. W tym samym czasie przeprowadzono również prace murarskie na zewnątrz kościoła. Świątynie otoczono murem z kamienia, z dwoma bramkami od wschodu i południa oraz przejściową dzwonnicą od strony zachodniej. Mur i dzwonnica wzniesiona została około 1760 roku. W 1762 roku wybudowano jeszcze sygnaturkę z małym dzwonem oraz umieszczono w dzwonnicy nowy dzwon odlany w Kieżmarku.
Wyposażenie kościoła, jakie pozostawił po sobie ks. Michał Lorencs zachowało się do obecnych czasów, mimo, że w 1781 roku pożar strawił plebanię, bramki wokół kościoła i dzwonnicę. Zniszczeniu uległa też część dachu i wieży kościoła. Mimo tych szkód wnętrze udało się uratować. W 1783 roku wybudowano plebanię i przykryto kościół. Z powodu braku funduszy, nie zdołano jedynie odremontować wieży i odbudować czatowni. Dalsze prace przy kościele poczyniono dopiero w 1826 roku, kiedy do dokonano naprawy uszkodzonych tynków, stiukowej dekoracji i pomalowano wnętrze świątyni.
==============================

I tak o to zakończyliśmy wczasowanie i nasz jakże udany Tydzień Pieniński
Udany na 125% albowiem wykonaliśmy plan Zwiedzania grubo ponad plan pierwotny 🙂