W Brzegu ... mała rodzinna wycieczka

Kolejna , zarazem ostatnia część z naszej rodzinnej wycieczki na opolszczyznę . Tym razem mała fotorelacja z wizyty w Brzegu , gdzie zawitaliśmy raptem na chwile (z pewnych powodów) .  Lecz mimo to co nie co widzieliśmy ... i wracaliśmy zadowoleni , choć mały niedosyt pozostał 

=====================================================================================================================

Brzeg (wymowa ⁱ, łac. Alta Ripa, niem. Brieg ⁱ) – miasto w Polsce, w województwie opolskim, siedziba powiatu brzeskiego. Miasto historycznie przynależy do Dolnego Śląska. Położone nad Odrą, na skraju Równiny Grodkowskiej.

Do 31 grudnia 2001 r. Brzeg był również siedzibą wiejskiej gminy Brzeg, przemianowanej na gminę Skarbimierz, z siedzibą w Skarbimierzu-Osiedlu. Miasto w 2016 było zamieszkane przez 36 381 mieszkańców.

Nazwa

Nazwa Brzeg wśród innych nazw miejscowości śląskich w wydanym w języku polskim w Berlinie urzędowym dokumencie pruskim z 1750 roku

Nazwa miasta pochodzi od polskiej nazwy na brzeg rzeki. Niemiecki nauczyciel Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia trzy nazwy miasta zanotowane w dokumentach z 1178 roku Berega, Brega oraz polską Brzeg podając ich znaczenie „Stadt auf dem hohen Ufer” – „miasto nad wysokim brzegiem”.

Miejscowość wymieniona została w łacińskim dokumencie z 1250 roku wydanym przez kancelarię księcia Henryka III Białego gdzie miasto zanotowano po łacinie – „Alta ripa”^[4], którą Colmar Grünhagen (edytor publikujący dokumenty brzeskie) przetłumaczył: „Der alte name fur Brieg, im Slawischen wyssoki brzeg”, czyli po polsku „Stara nazwa Brzegu, w jęz. słowiańskim Wysoki Brzeg”. Ta łacińska nazwa pojawia się wielokrotnie w średniowiecznych dokumentach związanych z miastem.

W łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Brega. W dziele Matthäusa Meriana pt. Topographia Bohemiae, Moraviae et Silesiae z 1650 roku miasto zanotowane jest pod dwiema nazwami Brig oraz Briegk.

W pruskim urzędowym dokumencie z 1750 roku wydanym języku polskim w Berlinie przez Fryderyka Wielkiego miasto wymienione jest pośród innych śląskich miejscowości jako Brzeg. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany w latach 1880–1904 podaje polską nazwę miejscowości Brzeg oraz niemiecką Brieg.

Nazwę „Brzeg” w książce Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa. Polską nazwę Brzeg oraz niemiecką Brieg wymienia również w 1896 roku śląski pisarz Konstanty Damrot w książce o nazewnictwie miejscowym na Śląsku. Damrot podaje również starszą nazwę miejscowości z łacińskiego dokumentu z roku 1234 Visoke breg pol. Wisokibrzeg(Wissokembreghe).

Zabytki

• renesansowy Zamek Piastów Śląskich z XIII-XVI wieku, zwany Śląskim Wawelem, zespół zamkowy (wraz z kaplicą) jest wpisany na listę zabytków klasy międzynarodowej (według dawnej klasyfikacji – klasy „0&rdquo😉.
• Układ urbanistyczny Starego Miasta, z połowy XIII w., zmieniony po 1945.
• Kościoły:
  • kościół pw. św. Mikołaja, gotycki (1370–1417)
  • Kościół Podwyższenia Krzyża Św. z XVIII wieku, barokowy z iluzjonistycznymi freskami Jana Kubena z lat 1739–1745
  • Dawny kościół franciszkanów, gotycki (w ruinie). Najstarsza świątynia Brzegu, wzmiankowana w 1285 wraz z klasztorem. Rozbudowany w latach 1338–1494. W 1582 został zamieniony na książęcy arsenał. W I poł. XX w. siedziba remizy strażackiej. Do lat 80. pełnił funkcję magazynu. Wskutek zaniedbań doprowadzony do ruiny; w 1997 zawaliła się wieża i fragment prezbiterium.
• Barokowe figury Jana Nepomucena i Tadeusza Judy z 1722, postawione przed fasadą kościoła Podwyższenia św. Krzyża w 1755.
• Pomnik św. Trójcy na pl. Zamkowym, barokowy, wzniesiony w 1731.
• Ratusz, z XIV wieku, przebudowany w latach 1569–1571.
• Gimnazjum Piastowskie założone w 1569.
• Kamienice mieszczańskie:
  • Rynek pod nr 19 – renesansowa fasada z 1621 (rekonstrukcja).
  • Rynek, cała pierzeja wschodnia zawiera fragmenty kamienic z XIV wieku.
  • Chopina 1, renesansowa z 1597.
  • Jabłkowa 5, barokowa kamienica Kreyera z 1715.
  • Jabłkowa 7, kamienica z 1797 w stylu empire.
• Brama Odrzańska z lat 1595–1596.
• Stare Koszary fryderycjańskie, z lat 1781–1782.
• Planty – pozostałości twierdzy bastionowej wzniesionej wokół średniowiecznego miasta. Budowę rozpoczęto od 1572, kilkakrotnie rozbudowywana w XVII, XVIII i XIX wieku, rozebrana w 1807 i zamieniona w XIX wieku na zespół parków, dzisiaj Planty.
• Ciekawy zespół ulic o zabudowie modernistycznej i eklektycznej, które zostały zabudowane w XIX wieku, po likwidacji twierdzy.
  • Willa Löbbecke z XIX wieku przy ul. Chrobrego, z fontanną z Trytonem (fontanna przeniesiona na zamek).
  • Budynek sądu na rogu ul. Chrobrego i Armii Krajowej. Zbudowany w latach 1898–1903.
  • Willa Neugebauera (właściciela cukrowni „Concordia”; dzisiejsze Nadodrzańskie Zakłady Przemysłu Tłuszczowego) przy ul. Jana Pawła II. Wzniesiona w 1898 w stylu eklektycznym, obiekt otoczony ogrodem, w którym zachowały się liczne krzewy rododendronu i innych roślin.
  • Chłopiec z łabędziem – fontanna w Parku Centralnym.
• Dawna kaplica cmentarna św. Krzyża, dziś kościół garnizonowy. Obecnego kształtu nabrała w 1724.
• Wieża ciśnień przy ulicy Rybackiej z 1877.
• Czerwone Koszary z początku XIX wieku.
• Synagoga z 1799.
• Cmentarz żydowski