Czas na Bałkany - 2014r. - cz.II - Macedonia

Dzień 1.

Poranny przejazd do Macedonii. Zatrzymamy się w Skopje, aby zwiedzić Stare i Nowe Miasto połączone Kamiennym Mostem. Skopje to jak na stolicę kraju niewielkie miasto - liczy jedynie 700 tysięcy mieszkańców. Niemal całkowicie zniszczone w trzęsieniu ziemi w 1963 roku podniosło się z ruin, a większość mających świadczyć o jego wielkiej przeszłości budynków jest wznoszonych w ramach projektu "Skopje 2014", którego celem jest przekształcenie miasta w nowoczesną, atrakcyjną pod względem biznesowym i turystycznym stolicę europejską. Tu na każdym kroku trafimy na ślady wielkiej historii, nierozerwalnie związanej z bohaterem tego kraju - Aleksandrem Wielkim. Upamiętnia go nie tylko gigantyczny, 22-metrowy pomnik "Wojownika na koniu" stojący na Placu Macedońskim w centrum miasta.  Łukowaty, złożony z kamiennych bloków most łączący starą i nową cześć miasta jest symbolem Skopje i jej wizytówką - znajduje się w herbie miasta. Składa się on z 12 półkolistych łuków o całkowitej długości 214 metrów i szerokości 6 metrów. Carsija - dawny turecki bazar położony u stóp wzgórza z twierdzą Kale to orientalna w charakterze plątanina uliczek z warsztatami, meczetami i łaźniami oraz zabytkowymi zajazdami. Dlatego nie dziwi fakt, że właśnie ta dzielnica nazywana jest często Małym Stambułem. Nad okolicą góruje znajdujący się na wzgórzu meczet Mustafy Paszy. Jest największą świątynią muzułmańską w Macedonii i należy do najlepiej zachowanych tego typu budowli w całym kraju. Teraz czas na zwiedzanie twierdzy. Twierdza jest ulokowana na wysokim skalistym wzniesieniu, dominującym nad północną, starą częścią miasta. Pierwsze fortyfikacje w tym miejscu wzniesiono w tym miejscu w VI wieku, w czasach bizantyjskich. Po zajęciu Skopje przez Turków osmańskich w 1391r. twierdza została odbudowana.  Rozbudowana w 1700r, po wojnie austriacko-tureckiej. W czasie I wojny światowej na terenie twierdzy znajdował się sztab austro-węgierski. W okresie międzywojennym teren twierdzy wykorzystywała armia jugosłowiańska - znajdowały się tam magazyny wojskowe, przejściowo także sztab jednej z jednostek. Twierdza została poważnie uszkodzona w 1963 w czasie trzęsienia ziemi, i do tej pory nie odbudowana. Od 2006 na terenie twierdzy prowadzone są badania archeologiczne, wskazujące na ślady osadnictwa sięgające neolitu. Na terenie twierdzy odkryto także fundamenty świątyni chrześcijańskiej z XIII w. Wizyta w Domu Pamięci Matki Teresy z Kalkuty. Długi przejazd do Ochrydu, nad Jeziorem Ochrydzkim. Jezioro Ochrydzkie jest najgłębszym jeziorem na Bałkanach i najstarszym w całej Europie. W jego krystalicznych wodach żyje ponad 200 endemicznych gatunków zwierząt.

Dzień 2.

Po śniadaniu zwiedzanie Ochryda. To miasto 365 cerkwi, po jednej na każdy dzień roku. Ochryda położona na granicy Macedonii i Albanii jest jednym z najstarszych ludzkich siedlisk w Europie i kolebką słowiańskiej kultury. To, położone nad Jeziorem Ochrydzkim, czterdziestotysięczne miasto jest rajem dla archeologów. Można tu odnaleźć ślady bytowania człowieka z czasów neolitycznych i hellenistycznych. Jednak największy rozwój miasta miał miejsce od VII w. To wtedy wybudowano najpiękniejsze monastyry, kościoły, cerkwie i kapliczki, których większość przetrwała do dzisiaj. Podczas spaceru zobaczymy liczne zabytki.  Teatr znajduje się pod Twierdzą Samuela w pobliżu Górnej Bramy, skąd roztacza się niesamowity widok na Jezioro Ochrydzkie i góry, które go otaczają. Został zbudowany ponad 2000 lat temu, w okresie późnego hellenizmu i natychmiast został zaadoptowany przez rzymskich zdobywców tych terenów. Zwiedzamy cerkiew św. Bogurodzicy Perivlepta z cennymi freskami. Cerkiew “Presveta Bogorodica Perivleptos” znajduje się w Ochrydzie i została wybudowana przed rokiem 1295. Ta data została utrwalona na jednym z fresków.
Cerkiew jest wybudowana na planie krzyża wpisanego w przestrzeń prostokątna, podobnie jak wiele budowli bizantyńskich. Materiałem był kamień, wapń i cegły a dzięki ich kombinacji uzyskano różne efekty ozdobne. Taki sposób budowania opiera się ma tradycji przeniesionej z metropolii bizantyńskiej, ale cerkiew „Bogorodica-Perivleptos”, jak i inne niektóre cerkwie w Macedonii, wskazuje na bezpośrednie związki z budownictwem Epiru w XII w. A teraz na wzgórze Plaosnik. Gdy Św. Klemens przybył w Ohrida, w 893r, nie był zadowolony z wielkości kościoła i dlatego zbudowano nowy nad nim i przypisany św. Pantelejmona jako swojego patrona. Klemens z Ohrida użył nowo utworzony klasztor jako budynek liturgi i miejsce dla nauczania uczniów jego odmianą głagolicy, zwany cyrylicą.
Klemens z Ohrida osobiście zbudował kryptę Plaosnik wewnątrz klasztoru, w którym został pochowany, po jego śmierci w 916, a jego grób istnieje do dziś. W XVw, Turcy osmańscy zmienili klasztor Św. Klemensa na meczet. Istniał tu pierwszy uniwersytet w świecie słowiańskim, który mógł pomieścić 3500 studentów, pozostały po nim tylko ruiny. Obecnie buduje się nowy obiekt uniwersytetu. Zwiedzanie kończymy „Pozdrowieniami z Ochrydu”, widokiem cerkiewki św. Jovana Kaneo, usytuowanej na wysokim klifie ponad wodami jeziora. Teraz chwila na indywidualne zwiedzanie. Płyniemy statkiem po Jeziorze Ochrydzkim do Muzeum Kości.  Osady ludzkie istniały w tym miejscu już 1200r, rekonstrukcja zrobiona w 2008 r. to tylko część prehistorycznego osadnictwa. Angielska nazwa tej osady to Bay of  Bones, prawdopodobnie z powodu znalezionych tu narzędzi z kości i kości zwierząt. Płyniemy dalej do granicy z Albanią, będziemy zwiedzać monastyr Św. Nauma. Monastyr Św. Nauma, mistycznego miejsca, gdzie według legendy przykładając ucho do grobowca można było usłyszeć bicie serca świętego. Pierwotnie cerkiew wybudował jako swój dar w roku 900 św. Naum Ochrydzki, który współpracował z św. Klimentem Ochrydzkim, był też uczniem św. Cyryla i Metodego. Monaster św. Nauma i cerkiew  św. Arhangel, jak również monaster św. Klimenta i cerkiew św. Pantelejmona w Ochrydzie są pierwszymi zabytkami słowiańskiej architektury cerkiewnej i sztuki w regionie ochrydzkim. W cerkwi nie zachowały się najstarsze freski z czasów Nauma Ochrydzkiego. Również badania archeologicznie nie potwierdzają malarstwa w początkach X wieku. Całościowa dekoracja ścienna , za wyjątkiem niektórych fragmentów fresków z XVI-XVII wieku, została odkryta w 1962 roku. Niezwykłe walory artystyczne posiada ikonostas w centralnej części cerkwi, wypracowany metoda płytkiej, stylizowanej rzeźby w drewnie. Został ukończony w roku 1711, wtedy powstały też ikony, będące dziełem malarza Konstantina zakonnika, co zaznaczone jest na głównej ikonie Chrystusa. Na kolumnach znajdują się dwa napisy cyrylicą i jeden cyrylicą i głagolicą, pochodzące z X i z XII wieku. Napisy te, pozostawione przez osoby duchowne, są ważnym świadectwem o najstarszym piśmie słowiańskim – głagolicy i cyrylicy regionu ochrydzkiego. Łódkami płyniemy po Rezerwacie źródeł rzeki Czarny Drim. Spod skał wypływają potoczki, zasilające pobliskie jezioro. Potem degustacja miejscowych wyrobów i powrót do hotelu.

Dzień 3.

Wyjazd do Bitoli, dawnego greckiego miasta Heraclaea Lincaestis, w czasach bizantyjskich Pelagonia – miasto w południowo-zachodniej części Macedonii, położone 15 km od granicy z Grecją. Przez miasto przepływa rzeka Dragor. Nasze zwiedzanie rozpoczęliśmy od najbardziej wyjątkowego tutaj miejsca – stanowiska archeologicznego Heraklea. Poza mozaikami można tu podziwiać pozostałości rzymskiego amfiteatru, w którym niegdyś odbywały się walki gladiatorów ze zwierzętami. W okresie wczesnego Bizancjum Heraklea była ważnym centrum episkopalnym. Pozostałościami po tej epoce są ruiny Małej i Wielkiej Bazyliki oraz rezydencji biskupiej. To właśnie nawy Wielkiej Bazyliki są pokryte świetnie zachowanymi misternymi mozaikami o wczesnochrześcijańskiej symbolice. W centrum miasta znajduje się cerkiew św. Dymitra. Piękny drewniany ikonostas jest największym na całych Bałkanach.  Oczywiście w mieście jest więcej zabytków m.in wieża zegarowa. Zaś nad ścisłym centrum górują potężne dwa meczety Isak i Evi. Po drodze nad Jezioro Prespańskie zaglądamy do prywatnego muzeum strojów i pamiątek w całej Macedonii. Jezioro Prespańskie, najwyżej leżący tego typu zbiornik wodny w Europie. Woda co prawda nie tak krystaliczna jak w Jeziorze Ochrydzkim ale położenie równie urocze: dookoła góry a samo jezioro dzielą między siebie trzy państwa: Macedonia, Albania i Grecja. Doskonale nadające się do odpoczynku. Następnie odwiedzimy Park Narodowy Galicica, łańcuch górski oddzielający od siebie obydwa jeziora. Wspaniałe góry, szlaki zarówno piesze jak i narciarskie. Na zboczach leży jeszcze śnieg. Przejeżdzamy przez przełęcz nad Jezioro Ochrydzkie, pogoda się zmieniła zaczęło padać.

Dzień 4.

Poranny przejazd do Albanii.