Poręba. Atrakcje, które warto zwiedzić
Poręba to niewielkie, ale ciekawe miasteczko leżące niedaleko Zawiercia, w środkowej części Jury Krakowsko-Częstochowskiej.
Poręba po raz pierwszy wymieniana jest w 1375 roku jako osada o nazwie Czarna Poręba. Bogate lasy, a przede wszystkim pokłady węgla brunatnego i rudy stwarzały dobre warunki dla rozwoju przemysłu. Jako pierwsi zapoczątkowali go smolarze i kurzacze węgla drzewnego. Już w XV wieku powstała tu Kuźnica Niecka, a od XVII wieku rozpoczęto wytapianie żeliwa sposobem "Fryszerki", tzn. wytapiano żeliwo na węglu drzewnym i dalej robiono odlewy.
W 1798 roku w Porębie wybudowano wielki piec i uruchomiono pierwszą kopalnię w Porębie nazwaną "Joanna", czynną była do 1887 roku. W hucie pracowali śląscy rzemieślnicy, którzy nosili zamiast butów skórzanych drewniane trepy. Zwyczaj ten przejęli również miejscowi robotnicy, dlatego okoliczna ludność nazywała Porębiaków pogardliwie "trepiarzami", a przezwisko to przetrwało do dnia dzisiejszego.
Zabytki w Porębie
Poręba nie jest zbyt często odwiedzana, a szkoda, bo można tu zobaczyć bardzo interesujący obiekt, którego próżno szukać w okolicy bliższej i dalszej. To oczywiście wieża wyciągowa - budynek służący do transportu wsadu wielkopiecowego z widoczną datą 1798.
- Kościół w Porębie, ul. Dworcowa 2 - neogotycki kościół Św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny zbudowano na początku XX wieku, na planie łacińskiego krzyża.
- Pałacyk UM w Porębie - budynek z czerwonej cegły wybudowany został przez właścicieli Fabryki jako budynek mieszkalny, dziś mieści Urząd Miejski.
- Pałacyk Poczty - dawna siedziba dyrektorów fabryki, dziś siedziba Poczty.
Prażonki porębskie
Wielu słyszało zapewne o jurajskich prażonkach, ale mało kto wie, że pochodzą one właśnie z Poręby, to tutaj narodziła się ta regionalna potrawa, która rozlała się na całą Jurę.
Ale co to dokładnie te prażonki? Ano potrawa z ziemniaków, boczku, kiełbasy i liści kapusty, będąca kontynuacją tradycji posiłków przyrządzanych na otwartym ogniu, przez naszych przodków. Prażonki to już nie tylko strawa, ale tradycja wspólnego biesiadowania.
Dlatego od 2003 roku odbywa się w Porębie Światowy Festiwal Prażonek, którego główną atrakcją jest prażenie wielkiego żeliwnego kotła ze 160 kg ziemniaków, 25 kg kiełbasy, 15 kg boczku, 20 kg cebuli, a wszystko przyprawione solą i pieprzem. W marcu 2006 roku "Porębskie Prażonki" zostały wpisane na Listę Potraw Tradycyjnych prowadzoną przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
