Brzeg. Atrakcje turystyczne i ciekawe miejsca w piastowskim mieście nad Odrą

4.4

Brzeg to piękne, historyczne miasto o piastowskich korzeniach. Skrywa cenne ślady przeszłości z zamkiem książąt brzeskich na czele. Leży w województwie opolskim, pomiędzy stolicą regionu - Opolem, a Wrocławiem, przy trasie nr 94. Wciąż nieco niedoceniony Brzeg potrafi zachwycić zabytkami, dlatego zachęcamy Cię do odwiedzenia tego zacnego miasta!

Atrakcje w Brzegu

Dziś Brzeg to niewielkie, ale urocze miasteczko o bogatej historii. Może poszczycić się kilkoma bardzo cennymi zabytkami. Odnajdziesz tu monumentalne świątynie, okazały i oryginalny zarazem ratusz, a także diament w koronie - piastowski zamek. Po naszych kilku wizytach w tym mieście przygotowaliśmy przewodnik po najlepszych atrakcjach Brzegu, które dodatkowo zaznaczyliśmy na mapie poniżej. 

Zamek w Brzegu

Zamek Piastów Śląskich w Brzegu to najcenniejszy zabytek miasta i magnes przyciągający tutaj turystów. Jego architektura jest bardzo ciekawa, a dodatkowo we wnętrzach mieści się Muzeum Piastów Śląskich. Jest położony nad Odrą, a otaczają go stare drzewa. Zachwyca renesansowymi krużgankami, które przywodzą na myśl krakowski zamek. Dlatego też brzeska rezydencja bywa nazywana Śląskim Wawelem. To historyczna siedziba książąt brzeskich. Początkowo był to gotycki zamek warowny, a z czasem przekształcono go na okazałą, renesansową siedzibę.

Budynek bramny

Właśnie wtedy powstała bogato zdobiona fasada budynku bramnego. To prawdziwa perła architektoniczna na miarę Europy Środkowej. Zdobią ją popiersia Piastów. Została ona ufundowana przez księcia Jerzego II, którego posąg naturalnej wielkości możemy podziwiać na elewacji. Obok niego widnieje podobizna jego małżonki, Barbary.

Wystawy zamkowe

Ekspozycje są tutaj bardzo bogate i ciekawe. W gotyckich piwnicach dostępna jest wystawa sarkofagów śląskich Piastów, a i na wyższych kondygnacjach eksponaty "mówią" o piastowskich korzeniach twierdzy. Książęta brzescy chełpili się średniowiecznym pochodzeniem i chętnie tworzyli drzewa genealogiczne. Na wyższych piętrach podziwiać można też piękne obrazy. Na przykład XVI-wieczną kolekcję włoskiego malarza Giovanniego Pinottiego.

Szczególnie ciekawa jest sakralna wystawa. Skrywa wiele perełek sztuki śląskiej, gromadząc dzieła od XV wieku. Przechodząc przez kolejne sale, podziwiamy ogromny postęp, jaki dokonał się w sztuce przez kolejne stulecia. Gdy zwiedzaliśmy muzeum pierwszy raz przed laty, uświadomiliśmy sobie, że te często ogromne, barokowe rzeźby są wykonane z wielu kawałków drewna, przymocowanych do siebie. Uformowane i pomalowane, tworzą niezwykłą sztukę. A czy wiesz, że tysiące mieszkańców Kresów Wschodnich II Rzeczpospolitej zostało przesiedlonych na nowe tereny, również do Brzegu? To im poświęcona jest jedna z wystaw, dostępna z dziedzińca.
Adres: Plac Zamkowy

Kaplica Św. Jadwigi w Brzegu

Kaplica zamkowa skrywa dziś szczątki Piastów. Niestety, nie jest to element Muzeum i nie dostaliśmy się do środka. Obiekt można zobaczyć w niedzielę podczas nabożeństw.
Adres: Plac Zamkowy

Ratusz w Brzegu

Budowla w ostatnich latach została pieczołowicie odremontowana. Przywrócono jej wówczas charakterystyczną, diamentową elewację z XVI wieku. Bryła siedziby władz miasta nie została zmieniona praktycznie od renesansu. Zmieniał się natomiast wystrój. Dzisiaj budowlę można zwiedzać bezpłatnie, wystarczy się umówić telefonicznie. Na trasie turystycznej są:

• sale z okazałymi stropami, na tej największej na belce modrzewiowego stropu widnieje data 1646
• barokowa Sala Rajców - powstała w XVIII wieku, a dokłądniej w 1742 roku. Przypomina świątynie, z racji złoceń i rozdzielającej pomieszczenie zdobnej balustrady, zwieńczonej aniołkami. Niebywałą sprawą są też malowidła na szafach, a także rzeźba czarnego orła. W cieniu zabytkowego stołu skrywa się oryginalne wejście do skarbca. Kiedyś przechowywano tu najcenniejsze dokumenty, a dziś pamiątki wydobyte z kapsuł czasu, odkrytych w iglicy podczas remontu w 2016 roku. Pierwsza kapsuła pochodzi z 1798 roku, druga z 1822. Zawierały stare mapy, monety i dokumenty
• średniowieczna sala w wieży zegarowej - najstarsza część obiektu, pochodzi z XIV wieku. W tym niewielkim pomieszczeniu zbierała się rada miejska, licząca wówczas zaledwie 5 osób

Adres: Rynek, tel. do umówienia się na zwiedzanie: 538-280-500

Rynek w Brzegu

W efekcie działań II wojny światowej główny plac miasta ucierpiał, toteż zabytkowe domy są tutaj poprzeplatane współczesnymi. Piękną elewację znajdziesz pod numerem 18. Wydawać by się mogło, że kamienica ta jest znacznie wyższa od pozostałych, ale to tylko wysoka attyka daje takie złudzenie. Bardzo ciekawa kamienica znajduje się pod numerem 5. To dawne sukiennice. Pierwotnie dom miał sześć okien, ale tak naprawdę była to tylko dekoracja. Później wybito 4 okna, a tamte pozostawiono. Dziś wygląda to bardzo osobliwie.

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Brzegu

Ten barokowy obiekt z XVIII wieku jest ozdobą miasta. Stoi pomiędzy rynkiem a dawną rezydencją Piastów. Wcześniej stał tutaj XIV-wieczny klasztor, który został zburzony w XVI stuleciu. Wnętrze dzisiejszej budowli robi ogromne wrażenie. Ściany i sklepienie pokryte są polichromią iluzoryczną, autorstwa Jana Kubena. W założeniu, wierny miał mieć wrażenie, jakoby otwarte niebiosa modliły się wraz z nim. Niemal wszystkie wolne przestrzenie tej świątyni są zajęte przez wspaniałe malowidła.
Adres: Plac Zamkowy

Kościół Św. Mikołaja w Brzegu

Ta okazała, gotycka budowla to jedna z najwyższych i największych średniowiecznych świątyń na Śląsku. Początkami sięga XIII wieku i relikty tej najstarszej części widać w wieży. Ponadto w prezbiterium zachował się średniowieczny tryptyk, a w zakrystii malowidła z podobnego okresu. Niestety tych ostatnich nie mogliśmy zobaczyć. Gmach został zniszczony w 1945 roku i odbudowany kilkanaście lat później. Z czasów, gdy był protestancki, zachowało się kilka wiekowych epitafiów. Samo wnętrze z racji zniszczeń wojennych nie jest dziś zbyt okazałe, ale wielkość robi wrażenie.
Adres: Plac Zamkowy

Deptak i najstarszy dom mieszkalny w Brzegu

Przyjemny deptak wiedzie ulicą Długą. Ładnie odremontowane kamienice sprawiają, że to ładna wizytówka miasta. Można tu zjeść czy wypić kawę. A na skrzyżowaniu z ulicą Jabłkową zobaczysz jeden z najstarszych budynków w mieście i zarazem najstarszy dom mieszkalny. Pochodzi z XIII wieku i niegdyś była to wieża mieszkalna, stanowiąca element murów obronnych. Do dziś widać tutaj wąskie okienka strzelnicze.
Adres: ul. Jabłkowa 6

Kamienice przy ulicy Jabłkowej

Na ulicy Jabłkowej, pomiędzy deptakiem i rynkiem spotkasz ciekawostkę. Sąsiadują tu 2 kamienice, które przedstawiają dwie odrębne wiary - katolicką i protestancką. Wiarę mieszkańców zdradzają dekoracje na elewacji. Katolicka jest bogato zdobiona w aniołki i litery IHS, będące symbolem Jezusa. Protestancka jest o wiele skromniejsza, przyozdobiona tylko w kielich. Podobno była to na swój sposób rywalizacja, tzn. protestancka z założenia powstała w skromnej formie zdobień, dla odróżnienia od "bogatej" w ozdoby sąsiadki katolickiej. Podobnie sprawa ma się ze świątyniami tych dwóch religii.
Adres: ul. Jabłkowa 5 i 7

Zespół kamienic gotyckich

Za kościołem Św. Mikołaja widoczne są 3 ciekawe kamienice, których początki sięgają czasów średniowiecza. Ceglane, dolne partie sugerują ich dawne pochodzenie. Zespół kamienic Dzierżonia został zrewitalizowany w 2016 roku, po tym, jak wcześniej prowadzono tu badania. Pod numerami 10 i 12 odkryto relikty dawnej, drewnianej zabudowy. Prowadzono w niej produkcję beczek do przechowywania piwa.
Adres: Plac Kościelny

Park Nadodrzański w Brzegu

Warownię od strony rzeki otacza Park Nadodrzański z Bramą Odrzańską. To pozostałość renesansowych obwarowań miasta. Pochodzi z końca XVI wieku i dziś jest utrzymana w dobrym stanie. To przyjemne miejsce spacerów.
Adres: ul. Oławska, ul. Pańska

Ruiny świątyni Piotra i Pawła

Dziś to nieco zapomniana świątynia, a jest najstarsza w mieście. To dawny, gotycki kościół klasztorny franciszkanów, pw. Św. Piotra i Pawła. Ciekawa jest jego historia, bo w zasadzie już w XVI wieku, gdy protestanci przejęli miasto, był on opuszczony, a budynek pełnił funkcje magazynu. Podczas powodzi stulecia w 1997 roku runęła jego wieża i część murów.

Później podjęto próbę ratowania zabytku, remontując dach, jednak cała reszta jest w dość opłakanym stanie. Aktualnie kościół wystawiono na sprzedaż i czeka na lepsze czasy. Gmach jest ogromny. Do tego w sposób zupełnie niesamowity został przyklejony zwykły dom do niego. Do wnętrza nie można zajrzeć, bo budowla jest zamknięta i widnieje na niej tabliczka, że grozi zawaleniem.
Adres: Plac Młynów

Brzeska Wenecja

Plac Młynów i tereny nad rzeką to miejsce bardzo klimatyczne. Z dużym potencjałem, choć ciut zaniedbane. Jest rzeka, jest wodospad, zabytkowy młyn. Tak sobie myślimy, że mogłaby to być taka ciekawa Wenecja Brzeska.

Prowadzi tu niewielki most na rzeczną wyspę Jeżynową, popularnie zwaną Kępą Młyńską. W latach 60. XX stulecia kręcono tu nawet sceny do filmu "Czterej pancerni i pies".  Trwają prace, by zrewitalizować teren na cele przystani.
Adres: ul. Nadodrzańska, ul. Kępa Młyńska

Most Piastowski

To efektowny, kratownicowy most drogowy, przerzucony w Brzegu w 1954 roku przez główną rzekę, w miejscu starszego Mostu Odrzańskiego. Ten został poważnie uszkodzonego w trakcie II wojny światowej, w styczniu 1945 roku. Przez most przebiega droga krajowa w stronę Namysłowa. Co ciekawe, obecna konstrukcja nie przypomina poprzedniej. Do budowy Mostu Piastowskiego wykorzystano 2 przęsła wiślanego Mostu fordońskiego z Bydgoszczy, z 1891 roku. Przęsła te należały do kolejowej przeprawy, a przeniesiono je w latach 50. XX wieku z Bydgoszczy do Brzegu.
Adres: ul. Krakusa

Plaża w Brzegu

Po drugiej stronie Odry, za Mostem Piastowskim, powstała fajna, piaszczysta plaża. Aż roi się na niej od muszelek. Miejsce już dziś pozwala odpocząć z ładnym widokiem. A dodatkowo ma ogromny potencjał, wraz z przyszłą przystanią, która buduje się po drugiej stronie rzeki.
Adres: ul. Nadbrzeżna, ul. Grobli

Sanktuarium Św. Jakuba w Małujowicach

7 kilometrów od miasta, w malutkich Małujowicach ukryło się sanktuarium Św. Jakuba. Z zewnątrz to murowany kościół gotycki. Cenny, ale jeszcze dość często można spotkać podobne w Polsce. W środku natomiast zachwyca największy w Polsce zespół malowideł średniowiecznych! To 1000 metrów kwadratowych fresków! Robi to ogromne wrażenie i trudno jest przejść obok obojętnie. Świątynia zaczęła powstawać w XIII wieku i od razu była ozdabiana malowidłami.

W prezbiterium widać sceny Maryjne, zaś w nawie Biblijne. W średniowieczu w większości wierni nie potrafili czytać, więc prawdy wiary przekazywano przy pomocy malowideł, stąd inne określenie na freski to "Biblia Ubogich". Po jednej stronie Nowy, a po drugiej Stary Testament. Każda deska na drewnianym stropie kościoła jest pomalowana w inne wzory, a desek ponoć jest tutaj ponad 600. Takich ciekawostek odnaleźć można w tym kościółku znacznie więcej. Polecamy zwiedzanie z przewodnikiem, ale można też samodzielnie, po wcześniejszym umówieniu (663-606-908). W obejściu kościoła odnajdziesz jeszcze wiekowy krzyż pokutny.

Mapa atrakcji w Brzegu

Historia miasta

Brzeg powstał na historycznym szlaku Via Regia, łączącym wschód z zachodem. Najpierw powstały tu 3 osady, a prawa miejskie Brzeg otrzymał w 1248 roku. Od początku XIV wieku miasto stanowiło stolicę księstwa legnicko-brzeskiego, rządzonego przez Piastów śląskich, wywodzących się od Władysława II Wygnańca. Był to wówczas jeden z głównych ośrodków handlowych i oświatowych na Śląsku.

W Brzegu skończyła się historia Piastów. Na wystawie zobaczysz pomnik Jerzego IV Wilhelma, który właśnie ich dzieje zakończył, umierając pod koniec XVII wieku. Dożył zaledwie 15 lat. Uwielbiał polowania i zmarł na jednym z nich. Nie jednak w wyniku odniesionych ran, ale gorączki i ospy, którą zaraził się od miejscowej ludności. Był bardzo dobrze wykształcony, władał wieloma językami, również polskim. Trzeba bowiem pamiętać, że za jego czasów księstwo było lennikiem niemieckojęzycznego cesarstwa Habsburgów. Co ciekawe, jego ojciec, Chrystian, mocno przyjaźnił się z monarchami polskimi, a nawet starał się o elekcję na polskiego króla. Szlachta jednak go nie poparła.

Po śmierci ostatniego z męskiej linii Piastów, księstwo przestało istnieć, a rezydencja zaczęła podupadać. Bogate księgozbiory i zamkowe kolekcje uległy rozproszeniu. Opuszczony zamek został ostrzelany podczas I wojny śląskiej między Prusami i Austrią, 28 kwietnia 1741 roku. Miasto mocno ucierpiało też podczas II wojny światowej, uchował się od zniszczeń wówczas ratusz, który od czasu renesansu praktycznie nie zmienił swej bryły. Po wojnie Śląsk włączono do Polski. Wtedy na zamku zorganizowano muzeum i rozpoczęto odbudowę tej historycznej budowli.

Gdzie zjeść w Brzegu?

Nie mieliśmy na jedzenie zbyt wiele czasu, toteż wybraliśmy na deptaku Just Burger Brzeg. Jedzenie było bardzo smaczne, poza dość ciasnym wnętrzem miejsce oferuje też parasole ze ławami na zewnątrz. Niestety nie mają ubikacji, co w podróży zdecydowanie się przydaje, ale można korzystać z sąsiedniej kawiarni Bombonierki. Tę odwiedziliśmy z radością nie tylko w tym celu. Oferuje bowiem wiele przeróżnych łakoci, a te bardzo lubimy. Kawiarnia ta również oferuje w sezonie stoliki na zewnątrz, a i wnętrze jest dość przestronne.

Noclegi w Brzegu

Brzeg położony jest na tyle blisko naszego domu, że wybieramy się tutaj na jednodniowe wycieczki, bez korzystania z noclegu. Jestem jednak przekonana, że w Brzegu każdy znajdzie coś dla siebie, korzystając z widocznego poniżej bookingu. 

Zamek Bożejów  41.9 km

Brzeg w naszych mediach społecznościowych

Zobacz nasze Posty o mieście na Facebooku i Instagramie, które spodobały się naszym Czytelnikom. Warto przeczytać ich komentarze, a jeśli chcesz więcej info od nas, zaobserwuj nasze Profile na FB i IG !

Film o mieście

Już w najbliższą niedzielę zapraszamy na naszą filmową relację z tego pięknego miasta na Śląsku.

Mapa z zaznaczonymi atrakcjami